درس خواندن و آماده شدن برای کنکور و امتحانات نیازمند استفاده از اصولی ترین روش مطالعه موثر می باشد. روش SQ3R که بهترین و اصولی ترین روش مطالعه شناخته شده در حال حاضر می باشد، شامل 5 مرحله است که فراگیری و اجرای آن، قدرت یادگیری دانش آموزان کنکوری را افزایش داده و یکی از روش های ضروری برای موفقیت آن ها به شمار می رود.

5 مرحله اصولی ترین روش مطالعه موثر ( SQ3R ) :

• پیش مطالعه (Survey)

• سوال کردن (Question)

• مطالعه دقیق (Read)

• یادآوری (Recite / Recall)

• مرور (Review / Revise)

بنابراین روش SQ3R شامل این پنج مرحله بوده و اصولی ترین و جدیدترین روش مطالعه شناخته شده می باشد که باعث یادگیری و تثبیت کامل مطالب درسی در ذهن دانش آموز می شود. در ادامه به بررسی جزئی تر این مراحل می پردازیم.

پیش مطالعه | اولین مرحله در روش SQ3R

با تندخوانی ، ابتدا باید موضوع را به سرعت مطالعه کنید. این کار به ذهن شما کمک می کند تا اطلاعات شاخص را جمع آوری کرده و پیش زمینه مناسبی برای درس خواندن موثر پدید آورد. بیشتر دانش آموزان پیش مطالعه نمی کنند. در نتیجه در زمانی که معلم درس می دهد، همه چیزهایی که معلم می گوید برای دانش آموز تازگی دارد و دانش آموز باید مطالب زیادی را در مدت زمان کمی یاد بگیرد. این مسئله باعث می شود که دانش آموز به سرعت خسته شده و دچار تخیل بشود و از آن زمان به بعد، سطح یادگیری باز هم پایین تر بیاید. درحالیکه اگر دانش آموز با پیش مطالعه درکلاس حاضر شود، هم در درس مشارکت می کند و هم ارتباط خوبی با معلم و صحبت های او برقرار می کند و این امر باعث افزایش یادگیری دانش آموز می شود و جلوی خستگی و تخیلی شدن دانش آموز را هم می گیرد.

در روش مطالعه اصولی ، پیش مطالعه دارای این مزایا می باشد:

• ایجاد زمینه فکری برای دانش آموز از مطالب درسی که سبب می شود دانش آموز درکلاس درس تمرکز و حضور فعال داشته باشد.
• ذهن انسان جستجوگر است و وقتی مطلبی را برای اولین بار می خواند، دوست دارد از اصل آن سر در بیاورد. پیش مطالعه ذهن دانش آموز را آماده پذیرش مطالب می کند و هیجان یادگیری را افزایش می دهد.
• دانش آموزی که قبل از کلاس، درس را مطالعه کرده باشد، با اعتماد به نفس بیشتر در کلاس حاضر شده و مشتاقانه در سوال و جواب ها شرکت می کند و برای یافتن جواب سوال های خود، با دقت بیشتری به درس توجه می کند.
• با انجام پیش مطالعه ، دانش آموز با فضا و اصل موضوع درس جدید آشنا شده و توجه بیشتری در یادگیری، به خصوص درمورد اشکالات خود خواهد داشت.

شما برای پیش مطالعه می توانید چکیده درس و خلاصه نکات مهم آن مبحث را به صورت کتبی یادداشت کنید. خلاصه نویسی و پیش-مطالعه در واقع جدا کردن بخش های مهم تر و کلیدی، از بخش های توضیحی اضافه است و مانند چکیده ای از درس است. دانش آموز با انجام پیش مطالعه به روش خلاصه نویسی ، آمادگی ذهنی پیدا می کند و در کلاس توجهش به درس بیشتر می شود و سطح یادگیری او نیز افزایش می یابد.

سوال کردن | دومین مرحله در روش SQ3R

در مرحله بعدی اصولی ترین روش مطالعه ، با پرسیدن سوال هایی درباره عناوین شاخص مطالبی که خوانده اید، خصوصا درباره موضوعاتی که فکر می کنید مهم هستند، برای خود اهداف مطالعاتی طرح کنید. شما می توانید هنگام پیش مطالعه یک درس، از مباحث آن سوالاتی را طراحی کنید. اگر دانش آموز هنگام پیش مطالعه یک درس از مباحث آن سوال طرح کند، طی آن خلاقیت های دانش آموز رشد کرده و با شیوه طراحی سوالات مختلف ( سوالات تستی ، صحیح و غلط و … ) آشنا می شود. سپس در کلاس و هنگام تدریس معلمتان، به دنبال یافتن پاسخ سوالات خود خواهید بود و به این ترتیب، با تمرکز حواس و آمادگی بیشتری در کلاس درس حاضر خواهید شد و این باعث افزایش یادگیری و بهره وری شما از مطالب تدریس شده می شود.

یادتان باشد: هرچه سوالات بیش تری بپرسیم، به پاسخ های بهتری دست می یابیم.

 

مطالعه دقیق | سومین مرحله در روش SQ3R

پس از طرح سوالات و با در نظر گرفتن آن ها، ماموریت مطالعاتی خود را شروع کنید. به دقت و با تمرکز کامل درس بخوانید. در هنگام درس خواندن می توانید نکات مهم را یادداشت کنید. در این مرحله لازم است که مفاهیم درسی را کاملا درک کنید. بنابراین متن کتاب درسی یا جزوه خود را به دقت مطالعه کنید و تمرینات آن را حل کنید. هم چنین برای برای درک بهتر مفاهیم و سنجش خود می توانید چند تست را به صورت تست آموزشی حل کنید.

یادآوری | چهارمین مرحله در روش SQ3R

پس از خواندن دقیق موضوع، شما نیاز دارید نکاتی را که یاد گرفته اید، بازگو کنید. در این صورت آن مطلب را دوباره در ذهن خود یادآوری کرده اید. این مرحله از روش مطالعه اصولی باعث می شود موضوع مورد مطالعه در ذهن شما حک شود. در مرحله یادآوری باید مطالبی را که از مرحله مطالعه دقیق آموخته اید، با زبان خودتان و به شیوه ای که برای خودتان قابل فهم باشد، بازگو کنید. به عبارتی نیاز نیست که مطالب کتاب درسی یا جزوه را دقیقا مانند متن آن ها بازگو کنید. شما می توانید این مطالب را برای یکی از اعضای خانواده یا دوستتان توضیح دهید. هم چنین می توانید خلاصه مطالبی که به یاد دارید را روی یک تکه کاغذ بنویسید.

نکته مهم در مرحله یادآوری این است که خودتان را محک بزنید تا ببینید چه میزان از مطالب خوانده شده را درک کرده اید.

مرور | پنجمین مرحله در روش SQ3R

در آخرین قدم از اصولی ترین روش مطالعه ، باید مطالب خوانده شده را مرور کنید. مرور و اصلاح مطالب خوانده شده، مهم ترین مرحله روش مطالعه اصولی است. با اجرای این روش می توانید اطمینان پیدا کنید که درس خوانده شده را فراموش نخواهید کرد. ذهن شما تمایل دارد اطلاعات خود را از دست بدهد؛ ولی اگر حافظه شما قوی باشد، چرا باید آن ها را فراموش کند؟

قانون ساده ای برای بازآوری و حفظ اطلاعات در مغز وجود دارد: یا از اطلاعات استفاده کن، و یا آن ها را از دست بده.

اگر از اطلاعاتی که به دست آورده اید هیچ استفاده ای نکنید، از حافظه روزانه شما پاک خواهد شد. البته این بدان معنا نیست که شما تمام آن ها را فراموش می کنید؛ ولی مقدار زیادی از آن ها فراموش خواهند شد. درواقع مغز حدود 75% از آن چه را فراگرفته اید، پس از یک روز فراموش می کند. شبیه به این است که شما یک ماشین را در سربالایی هُل می دهید و پس از آن که 2/3 مسیر را طی کردید، می-ایستید تا کمی استراحت کنید. سپس آن قدر معطل می کنید تا آن که ماشین رو به پایین حرکت می کند و به نقطه شروع می رسد. این دفعه شما باید انرژی بیشتری صرف کنید و ماشین را به جای بالاتری هُل دهید.

راه حل بسیار ساده است. در کارهایتان و خصوصا درس خواندن و مرور مطالب، وقفه طولانی نیندازید. با استفاده از تکنیک مرور کردن، می-توانید حافظه خود را همواره در سطح مطلوبی نگه دارید. هنگامی که درسی را فراگرفتید، همان روز آن را یک بار دیگر مرور کنید و مطمئن شوید که آن را خوب یاد گرفته اید. سپس در پایان هفته آن را مرور کنید. پس از یک ماه نیز مجددا آن مبحث را مطالعه کنید و هر ماه این روش مرور را که جزئی از اصولی ترین روش مطالعه برای کنکور است، تکرار کنید.

مرور کردن شما می تواند بازخوانی خلاصه نویسی ها یا زدن تعدادی تست از آن مبحث و سپس بررسی آن ها باشد.